Alimentatieberekening: hoe werkt het eigenlijk?

Een scheiding brengt heel wat vragen met zich mee. Emotioneel, praktisch én financieel. Eén van de meest voorkomende zorgen: hoe wordt de alimentatie berekend? En wat is eigenlijk het verschil tussen partneralimentatie en kinderalimentatie? Laten we dat stap voor stap bekijken.

1. Partneralimentatie: ondersteuning na de scheiding

Na een echtscheiding kan één van de partners recht hebben op een onderhoudsbijdrage. Dat geldt vooral wanneer er een groot verschil is in inkomen, en één van de twee financieel moeilijker rondkomt na de breuk.

De rechter bekijkt hierbij onder andere:

• het inkomen en de financiële draagkracht van beide partners,

• de duur van het huwelijk of de samenwoning,

• en de concrete situatie van elk van hen (zoals woonkosten of kinderen ten laste).

Partneralimentatie is geen straf of beloning, maar een manier om een evenwicht te bewaren na het einde van de relatie. Bij een echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting kan de rechter beslissen dat er onderhoudsgeld wordt betaald aan de ex-partner die financieel behoeftig is en niet schuldig is bevonden aan partnergeweld of een andere zware fout (zoals bewezen overspel).

Bij een echtscheiding op grond van onderlinge toestemming geldt wat partijen onderling hebben afgesproken in hun overeenkomst. Voor wettelijke of feitelijke samenwoners gelden andere regels: hier is geen automatische verplichting, maar kan er wel in bepaalde omstandigheden een onderhoudsbijdrage gevraagd worden, afhankelijk van de situatie.

2. Kinderalimentatie: samen verantwoordelijk blijven

Voor kinderen blijft de verplichting duidelijk: beide ouders moeten bijdragen naar evenredigheid van hun middelen.

Dat betekent dat niet alleen het inkomen, maar ook de zorgregeling (wie zorgt wanneer voor de kinderen) meespeelt in de berekening. De bijdrage dient om te voorzien in alle kosten die bij opvoeding horen: huisvesting, voeding, school, kledij, hobby’s en medische zorg. Een vaak gehoorde misvatting is dat één ouder "alles" moet betalen, dat is niet zo. De bedoeling is dat de lasten eerlijk verdeeld worden, zodat de kinderen er niet onder lijden.

De onderhoudsplicht staat volledig los van het contactrecht. Ook wanneer een ouder zijn of haar kind minder ziet, blijft de plicht om financieel bij te dragen bestaan. De verdeling van de zorg (en dus de bijdrage in natura) heeft wel invloed op de hoogte van het bedrag. Daarnaast voorziet de wet ook in een regeling voor buitengewone of zogenaamde “verblijfsoverstijgende” kosten, zoals schoolreizen, orthodontie of brilglazen.

In de meeste gevallen worden die kosten 50/50 verdeeld tussen de ouders, maar ook een andere verhouding (bijvoorbeeld 60/40) kan worden afgesproken of door de rechtbank bepaald. Belangrijk om te weten: de onderhoudsplicht eindigt niet automatisch bij de meerderjarigheid van het kind. Zolang een jongvolwassene studeert of financieel nog niet op eigen benen kan staan, blijft die verplichting bestaan.

3. Hoe wordt het bedrag berekend?

Er bestaat geen één-op-één formule die voor iedereen geldt. Toch wordt vaak gewerkt met richtlijnen, zoals de Tremanormen, die rekening houden met:

• het netto-inkomen van beide ouders,

• de verblijfsregeling van de kinderen,

• en de reële kosten (zoals kinderopvang, school, medische uitgaven...).

Daarnaast houden rechtbanken rekening met billijkheid. Elke situatie is anders, en soms wordt het bedrag aangepast op basis van specifieke omstandigheden.

4. Onderhoudsbijdrage in de andere richting: kinderen voor hun ouders

Minder bekend, maar het bestaat: kinderen kunnen ook gehouden zijn om hun ouders financieel te ondersteunen als die behoeftig zijn. Dat gebeurt zelden, maar de wet voorziet dat wie financieel beter gesteld is, kan worden aangesproken om bij te dragen aan het levensonderhoud van een ouder in nood. Ook hier gebeurt alles na een concrete beoordeling van de situatie.

5. Wat kun je zelf doen?

Wie voor het eerst met alimentatie te maken krijgt, weet vaak niet waar te beginnen. Een goed vertrekpunt:

• verzamel loonfiches of bewijs van inkomsten;

• maak een overzicht van de kosten voor de kinderen;

• denk na over een haalbare zorgregeling.

Een advocaat kan helpen om die informatie te structureren en te bekijken wat redelijk is, voor beide partijen.

6. Hoe ik cliënten hierbij help

Alimentatie gaat over meer dan cijfers. Het gaat over zekerheid en rust: weten waar je financieel aan toe bent, zonder onnodige spanning of onduidelijkheid.

Ik help cliënten stap voor stap door dit proces:

• duidelijk uitleggen wat hun rechten en plichten zijn,

• berekenen wat een haalbare bijdrage is,

• en meedenken over een oplossing die standhoudt, ook op langere termijn.

Het doel? Een eerlijke regeling, zodat iedereen weer vooruit kan kijken.

Wil je weten wat in jouw situatie een realistisch bedrag is of wat je rechten zijn?